Οι Ορμόνες της Ευτυχίας :)

Πόσες φορές δεν αισθανθήκατε ευφορία αφού γελάσατε με τους φίλους σας μέχρι δακρύων, ικανοποίηση αφού ολοκληρώσατε ένα πρόγραμμα γυμναστικής, τρυφερότητα μετά από μια ζεστή αγκαλιά; Σίγουρα, αρκετές. Σε τι οφείλουμε την καλή διάθεση, το χαμόγελο, το αίσθημα του θριάμβου, τη χαρά, τον έρωτα; Τα όσα αισθανόμαστε οφείλονται κυρίως σε ορμόνες που παράγει ο ανθρώπινος οργανισμός και, φυσικά, η χαρά δεν θα μπορούσε να μείνει απ ‘έξω!

Γενικά, οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που παράγονται στον ανθρώπινο οργανισμό και μαζί με το νευρικό σύστημα ρυθμίζουν τις λειτουργίες του όπως ο μεταβολισμός, η εμφάνιση, η συμπεριφορά και τα συναισθήματα. Οι κύριες ορμόνες που ελέγχουν τα θετικά συναισθήματα είναι τέσσερις με την καθεμιά να είναι υπεύθυνη για ένα διαφορετικό συναίσθημα, για ένα διαφορετικό λόγο να χαμογελάσουμε.

Ενδορφίνες οι Αναλγητικές
 
Πρόκειται για τα φυσικά αναλγητικά του ανθρώπινου οργανισμού που παράλληλα έχουν αγχολυτική δράση και μας απαλλάσσουν από το στρες και την κατάθλιψη.

Η παραγωγή τους κλιμακώνεται στη διάρκεια της αναερόβιας σωματικής άσκησης, αφού η άσκηση δρα ως μια μορφή φυσιολογικού σωματικού στρες. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί δρομείς, αφού διανύσουν μία μεγάλη απόσταση, αισθάνονται μία ιδιαίτερη ευφορία, ένα αίσθημα που στα Αγγλικά αποκαλείται «runners high». Ενδορφίνες παράγονται, επιπλέον, με το γέλιο.

Σεροτονίνη η Ευφραντική

Η ορμόνη που μας καθιστά καλοδιάθετους, πρόθυμους και κοινωνικούς. Μας απαλλάσσει από τον εκνευρισμό και προλαμβάνει την κατάθλιψη.

Η παραγωγή της πυροδοτείται από την ανάκληση όμορφων αναμνήσεων, αλλά και με την εστίαση σε πράγματα για τα οποία είμαστε ευγνώμονες. Επίσης, ενώ οι Ενδορφίνες παράγονται κατά την αναερόβια άσκηση, η Σεροτονίνη παράγεται στη διάρκεια αερόβιων ασκήσεων και εξακολουθεί να υπάρχει στον οργανισμό για κάποιο χρονικό διάστημα και μετά το πέρας αυτών. Ένας τελευταίος παράγοντας που συμβάλει στην αύξηση της παραπάνω ορμόνης… Η έκθεση στον Ήλιο! Είκοσι λεπτά μόνο τη μέρα στο φως του Ήλιου και το σώμα μας απορροφά την απαραίτητη UV (υπεριώδη) ακτινοβολία που του είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της Βιταμίνης D που οδηγεί στην παραγωγή Σεροτονίνης. Αυτός είναι και ο λόγος που μια βόλτα σε μια ηλιόλουστη μέρα μπορεί να μας φτιάξει το κέφι!


Ντοπαμίνη η Κινητήρια

Η Ντοπαμίνη παράγεται στον ανθρώπινο οργανισμό όταν προσπαθούμε να πετύχουμε ένα στόχο που έχουμε θέσει. Δρα ως κινητήρια δύναμη για σκληρή δουλειά και αφοσίωση, ενώ ευθύνεται και για το αίσθημα του θριάμβου και της ικανοποίησης που νιώθουμε όταν τελικά πετυχαίνουμε αυτό που θέλουμε. Επιπλέον, μας κρατά σε επαγρύπνηση και αυξάνει την ικανότητα προσοχής και συγκέντρωσης.

Για το λόγο αυτό, προκειμένου να μένουν υψηλά τα επίπεδα της συγκεκριμένης ορμόνης, είναι καλό να θέτουμε μικρούς, κατακτήσιμους στόχους στη διάρκεια της εβδομάδας ή του μήνα. Επίσης, η Ντοπαμίνη παράγεται μαζί με τη Σεροτονίνη και τις Ενδορφίνες κατά της διάρκεια της σωματικής άσκησης. Τι καλύτερος συνδυασμός, λοιπόν, από το να θέσεις ένα στόχο που αφορά τη σωματική σου υγεία;

Οκυτωκίνη η Αγαπητική

Η ορμόνη της Αγάπης! Πιο συγκεκριμένα, συνδέεται άμεσα με τα συναισθήματα του έρωτα, της συντροφικότητας, της εγγύτητας και της εμπιστοσύνης κυρίως μεταξύ των συντρόφων, αλλά και μεταξύ μητέρας και παιδιού.

Τα μεγαλύτερα ποσοστά Οκυτωκίνης παράγονται στη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας, της σωματικής επαφής, του τοκετού, της λοχείας και του θηλασμού. Αξίζει σε αυτό το σημείο να σημειωθεί πως η λέξη Οκυτωκίνη αποτελεί συνδυασμό των λέξεων «ωκύς» και «τόκος» που σημαίνει «γρήγορος τοκετός». Επιπλέον, τα επίπεδα της Οκυτωκίνης αυξάνονται με μια αγκαλιά, αλλά και με την παραλαβή ενός δώρου! Αγκαλιάστε λοιπόν φίλους, συγγενείς ή το άλλο σας μισό και εκφράστε τις ευχές σας σε γιορτές με ένα συμβολικό δωράκι για τη δημιουργία υγιών και δυνατών διαπροσωπικών σχέσεων.



Τελικά, πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για τις ορμόνες αυτές, αφού γίνεται αντιληπτό πως δεν υπάρχουν μόνιμα μέσα στον οργανισμό μας, αλλά η παραγωγή και αύξησή τους εξαρτάται από πληθώρα παραγόντων. Όταν, όμως, κυκλοφορούν στο αίμα μας, μας κυριεύουν με θετικά συναισθήματα, χαμόγελο και αισιοδοξία.



Η αύξηση του Μυϊκού Όγκου... Θέμα Κληρονομικότητας!

Πολλοί από εμάς φροντίζουμε την εξωτερική μας εμφάνιση και στοχεύουμε στο να δείχνουμε δυνατοί και μυώδεις (κυρίως οι άντρες) αλλά και να αισθανόμαστε καλύτερα. Αναμφισβήτητα, οι μύες και η σωματική δύναμη είναι κάτι που προκαλεί θαυμασμό και πολλοί καταφεύγουν σε προγράμματα εκγύμνασης, αλλά και διατροφής για να πετύχουν τα παραπάνω πολυπόθητα γνωρίσματα. Πολλοί όμως, όσο και αν προσπαθούν, δεν επιτυγχάνουν το ιδανικό στα μάτια τους σώμα. Μήπως, λοιπόν, η σμίλευση και η αύξηση του όγκου των μυών είναι κάτι εκτός του δικού μας ελέγχου;

Κι όμως, ναι. Ο Μυϊκός Όγκος που μπορεί να επιτευχθεί διαφέρει από άτομο σε άτομο και τον κύριο ρόλο στο γεγονός αυτό παίζουν τα γονίδια. Η αύξηση του όγκου των μυών ελέγχεται κυρίως από μία πρωτεΐνη που ονομάζεται Μυοστατίνη, η οποία καθορίζει το πόσο θα μεγαλώσει ένα μυς και τα επίπεδά της στον οργανισμό ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όταν, λοιπόν, ένα μυς φτάσει τον οριακό όγκο που καθορίζεται από την παραπάνω πρωτεΐνη, αυτή αποτρέπει περαιτέρω αύξηση. Αντιθέτως, η μείωση ή η απουσία αυτής καθιστά τον μυ ικανό να μεγαλώνει ανεξέλεγκτα.

Η δόμηση της Μυοστατίνης ελέγχεται από ένα γονίδιο (δηλαδή μια συγκεκριμένη αλληλουχία DNA) που ονομάζεται Αυξητικός Παράγοντας Διαφοροποίησης 8 (Growth Differentiation Factor 8 / GDF-8)

Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πόσο μεγάλο ρόλο παίζει η πρωτεΐνη αυτή στην αύξηση του Μυϊκού Όγκου αποτελεί ένα είδος βοοειδών, τα Βελγικά Μπλε Βοοειδή από τα οποία λείπει το γονίδιο GDF-8 και συνεπώς δεν μπορούν να συνθέσουν τη Μυοστατίνη. Τα βοοειδή αυτά έχουν 2-3 φορές περισσότερη Μυϊκή Μάζα από τις κανονικές αγελάδες, γεγονός που δεν οφείλεται ούτε σε άσκηση, ούτε σε ειδική διατροφή, παρά μόνο στην έλλειψη Μυοστατίνης


Τα ευρήματα αυτά έχουν βοηθήσει τους επιστήμονες να εξηγήσουν γιατί άλλοι «χτίζουν» όγκο πιο εύκολα από άλλους. Επίσης, είναι γεγονός πως διάσημοι bodybuilders έχουν μειωμένα επίπεδα Μυοστατίνης ή ακόμη και παντελή έλλειψη αυτής. Επομένως, η επιτυχία τους οφείλεται περισσότερο στην κληρονομικότητα, παρά στις σκληρές προπονήσεις και την κατανάλωση ουσιών. Αριστερά, ο Arnold Schwarzenegger στην εφηβεία, φαίνεται φυσικά μυώδης.

Κάποτε ίσως φτιαχτούν χάπια που μειώνουν την παραγωγή Μυοστατίνης. Το γεγονός αυτό θα βοηθούσε ανθρώπους με μυϊκή δυστροφία, αθλητές ακόμη και μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους με έλλειψη μυϊκού ιστού αλλά, όπως σε πολλές περιπτώσεις χαπιών, πολλοί ίσως οδηγούνταν σε κατάχρησή τους. Πάντως, είτε έχεις χαμηλά είτε υψηλά επίπεδα Μυοστατίνης είναι τα κατάλληλα για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού και του μεταβολισμού σου. Να θυμάσαι να τρως υγιεινά και να ασκείσαι. Έτσι, θα καταφέρεις να φτάσεις το δικό σου σημείο ιδανικής φυσικής ανάπτυξης!

Αντιοξειδωτικά και Ελεύθερες Ρίζες: Τι είναι και πώς δρουν;



Στην καθημερινή μας ζωή, γίνεται συχνότατα λόγος για τις Αντιοξειδωτικές Ουσίες και το πόσο ωφέλιμες είναι αυτές για την υγεία μας. Πώς όμως δρουν, τι καταπολεμούν και πού βρίσκονται;


Η Οξείδωση και οι Ελεύθερες Ρίζες


Από την ετυμολογία της λέξης και μόνο (πρόθεση αντί + οξείδωση) μπορούμε να αντιληφθούμε πως οι ουσίες αυτές εναντιώνονται στο μηχανισμό της Οξείδωσης. Η διαδικασία αυτή λαμβάνει χώρα σε οργανίδια του κυττάρου που ονομάζονται Μιτοχόνδρια στη διάρκεια του κυτταρικού μεταβολισμού - δηλαδή στη διάρκεια της μετατροπής της τροφής σε ενέργεια. Και εδώ συναντάμε το εξής παράδοξο: Ενώ το Οξυγόνο είναι μείζονος σημασίας για το πέρας της παραπάνω διαδικασίας και, συνεπώς, για την ίδια τη ζωή είναι και αυτό που μας «καταστρέφει»! Παραπροϊόντα της παραπάνω διαδικασίας αποτελούν οι Ελεύθερες Ρίζες. Οι Ελεύθερες Ρίζες είναι μόρια που διαθέτουν ένα ασύζευκτο ηλεκτρόνιο. Επειδή, λοιπόν, τα ηλεκτρόνια έχουν την τάση να βρίσκονται σε ζεύγη στις διάφορες χημικές οντότητες, αποσπούν ηλεκτρόνια από γειτονικά μόρια, καθιστώντας τα και αυτά ελεύθερες ρίζες. Με τον τρόπο αυτό, ενεργοποιείται μια καταστρεπτική αλυσίδα αντιδράσεων που προκαλεί βλάβη σε ζωτικής σημασίας κυτταρικές δομές (πρωτεΐνες, κυτταρική μεμβράνη, DNA).




Παράγοντες που αυξάνουν την συγκέντρωση Ελεύθερων Ριζών

· Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων θερμίδων
· Οι ανθυγιεινές τροφές

· Η έκθεση του οργανισμού σε συντηρητικά τροφίμων και μολυσματικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες (π.χ. καπνός τσιγάρου, ρύποι που μολύνουν την ατμόσφαιρα)

· Η αυξημένη παραγωγή στεροειδών (π.χ. σε καταστάσεις στρες – όπως η έντονη σωματική δραστηριότητα -, εφηβεία, διαταραχές εμμήνου ρύσεως)

· Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ

· Η έκθεση σε υπεριώδη ή ιονίζουσα ακτινοβολία


Τα Αντιοξειδωτικά

Στον οργανισμό μας παράγονται κάθε μέρα περίπου 1 τρισεκατομμύριο Ελεύθερες Ρίζες. Φυσικά, δεν δρουν ανεξέλεγκτα, αφού ο οργανισμός μας είναι εφοδιασμένος με αντιοξειδωτικά συστήματα, όπως ένζυμα (πρωτεΐνες), τα οποία «μπλοκάρουν» τη διαδικασία της Οξείδωσης, παρέχοντας ηλεκτρόνια στις Ελεύθερες Ρίζες. Αν και τα αντιοξειδωτικά δεν μπορούν να απαλλάξουν εντελώς το σώμα μας από τις ελεύθερες ρίζες, μπορούν να επιβραδύνουν ή να ελαχιστοποιήσουν τις βλάβες που προκλήθηκαν. Με την πάροδο, όμως, του χρόνου, η παραγωγή αντιοξειδωτικών ουσιών από τον οργανισμό μειώνεται, με αποτέλεσμα την πρόκληση ανεπανόρθωτων βλαβών στις διάφορες βιολογικές δομές και, συνεπώς, τη γήρανση, αλλά και την πρόκληση πληθώρας εκφυλιστικών παθήσεων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης, ο καρκίνος, η νόσος Alzheimer, η σκλήρυνση κατά πλάκας. Προκειμένου, λοιπόν, να ενισχύσουμε τη δράση τον παραγόμενων από τον οργανισμό μας αντιοξειδωτικών, μπορούμε να τα παραλάβουμε και μέσω της διατροφής μας.


Τροφές πλούσιες σε Αντιοξειδωτικά

· Φρούτα (κυρίως σύκα, ρόδι, φράουλες, σταφύλια, πορτοκάλια, κεράσια, δαμάσκηνα, βατόμουρα)
· Λαχανικά (κυρίως αγκινάρες, κόκκινο λάχανο, κοκκινωπές πατάτες)

· Ξηροί Καρποί (κυρίως καρύδια, φουντούκια, πεκάν)

· Μπαχαρικά (κυρίως κανέλα, ρίγανη, γαρύφαλλο, μοσχοκάρυδο, δυόσμος, θυμάρι)

· Ροφήματα όπως πράσινο τσάι, καφές, κόκκινο κρασί

Η διαδικασία της Οξείδωσης και η γήρανση του οργανισμού είναι γεγονότα που δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Μπορούμε, όμως, να τα «καθυστερήσουμε» σε κάποιο βαθμό με την αποφυγή, όσο γίνεται, των παραγόντων που επιτείνουν την παραγωγή των Ελεύθερων Ριζών και κυρίως ακολουθώντας μία ισορροποημένη διατροφή, η οποία περιλαμβάνει πληθώρα αντιοξειδωτικών ουσιών.

Μήπως πίνεις τον καφέ σου… σε λανθασμένη ώρα της ημέρας;

Πρωί. Μια εργάσιμη μέρα γεμάτη υποχρεώσεις και δραστηριότητες βρίσκεται μπροστά σου. Εσύ, όμως, είσαι κουρασμένος και νυσταγμένος. Τι κάνεις; Πίνεις τον καφέ σου ώστε να «ξυπνήσεις» και να είσαι γεμάτος ενέργεια και έτοιμος για όλα!

Μη βιάζεσαι όμως. Επειδή κάνεις κάτι σε καθημερινή βάση εδώ και τόσο καιρό, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και σωστό! Και την εξήγηση στο γιατί η κατανάλωση καφέ αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα είναι λανθασμένη έρχεται να δώσει η επιστήμη. 



Η καλύτερη στιγμή για την πρόσληψη καφεΐνης είναι όταν ο εγκέφαλος μπορεί να επωφεληθεί από αυτή στο μέγιστο βαθμό, γεγονός που δεν επιτυγχάνεται με την πρόσληψη της ουσίας αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα. Βασικό ρόλο παίζει η κορτιζόλη, μία από τις βασικές ορμόνες του οργανισμού μας που ευθύνεται για την εγρήγορση, έχει να κάνει με το βιολογικό μας ρολόι και ολοκληρώνει αρκετούς κύκλους ελάχιστων και μέγιστων επιπέδων μέσα στη μέρα.Γενικά, τα επίπεδα της κορτιζόλης βρίσκονται στο μέγιστο βαθμό στις 8-9 το πρωί. Εφόσον, λοιπόν, καταναλώσουμε καφεΐνη όταν τα επίπεδα ανεβαίνουν ή όταν βρίσκονται στο μέγιστο, η καφεΐνη θα ανταγωνιστεί τη δράση του προϊόντος που παράγεται φυσιολογικά από τον οργανισμό μας για να μας κρατά σε ετοιμότητα και θα καταστείλουν την παραγωγή του, αλλά και τη δράση του. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, η παραγωγή της κορτιζόλης τη στιγμή που τη χρειαζόμαστε περισσότερο μειώνεται και ο οργανισμός βασίζεται περισσότερο στην προσλαμβανόμενη καφεΐνη. Και εάν σκέφτεστε ότι δεν μπορείτε να «ξυπνήσετε» χωρίς τον πρωινό σας καφέ είναι επειδή έχετε «εκπαιδεύσει» αποτελεσματικά τον οργανισμό σας στο να περιμένει το «τράνταγμα» της καφεΐνης στην αρχή της ημέρας, παρά της κορτιζόλης. Φυσικό επακόλουθο είναι η εξάρτηση από την καφεΐνη και η χρήση όλο και μεγαλύτερων ποσοτήτων αυτής για το ίδιο αποτέλεσμα.

Τελικά, λοιπόν, ποια είναι η καταλληλότερη ώρα μέσα στην ημέρα για να απολαύσουμε τον καφέ μας;

Φυσικά, εξαρτάται από το καθημερινό πρόγραμμα του καθενός και τα βιολογικό του ρολόι. Για έναν μέσο άνθρωπο η χειρότερες ώρες κατανάλωσης καφεΐνη είναι 6-10 το πρωί. Άλλες ώρες που τα επίπεδα κορτιζόλης βρίσκονται ψηλά και η κατανάλωση καφεΐνης θα πρέπει να αποφεύγεται είναι 12-1 το μεσημέρι και 5:30-6:30 το απόγευμα. Έτσι, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η εγρήγορση μας στη διάρκεια της ημέρας και να μην παρεμβαίνουμε στους φυσικούς μηχανισμούς εγρήγορσης του σώματός μας, θα πρέπει να πίνουμε καφέ εκτός αυτών των χρονικών ορίων. Τέλος, οι επιστήμονες συμβουλεύουν να περιμένουμε περίπου μία ώρα, ανεξάρτητα από το πότε θα ξυπνήσουμε, πριν απολαύσουμε το καφεδάκι μας και επωφεληθούμε από αυτό.